YÜKSEK YARGIYI SARAY’A BAĞLAYACAK SON HAMLE DE GELDİ

Erdoğan’ın rejimi değiştirip tamamen kendine bağlı bir rejim kurmak için gereken son hamlesi, yüksek yargı düzenlemesi de gerçekleşiyor. Hükümet, Meclis’e sunduğu kanun tasarısıyla Yargıtay ve Danıştay üyelerinin tamamının görevine son verecek. Tasarı Anayasa’ya aykırı ancak AYM kanunu iptal etse bile geriye işlemeyecek. Tasarıda ayrıca kayyımlara da ‘dokunulmazlık’ getiriliyor.

Hükümet yüksek yargıyı tasfiye edecek kanun tasarısını Meclis’e sundu. Tasarı ile Yargıtay ve Danıştay üyelerinin tamamının görevine son verilecek. Sonrasında ‘uygun görülenler’ tekrar Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine atanacak. ‘Yazılı’ sınav sonucuna göre alınan hakim ve savcı adaylarına ayrıca ‘sözlü sınav’ uygulanacak. Sürpriz bir şekilde Danıştay ve Yargıtay’dan seçilen üyelerden oluşan Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyelerinin de görevleri sona erecek. Tasarı ile kayyım atanabilecek ‘suç’ nitelikleri arttırılırken, kayyımlara tazminat davasının açılmasının da önüne geçildi. Davalar sadece devlete açılabilecek.

Yüksek yargı silbaştan
Yargıtay ve Danıştay’ın yapısını değiştiren hükümet tasarısına göre Yargıtay’ın 516 olan üye sayısı 300’e, Danıştay’ın 196 olan üye sayısı ise 116’ya düşürülecek. Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte bu üyelerin görevleri sona erecek. Beş gün içinde de bu üyelerin içinden, HSYK kontenjanına HSYK, cumhurbaşkanı kontenjanına da cumhurbaşkanı tarafından yeni Danıştay ve Yargıtay üyeleri seçilecek. Yeni atanacak üyelerin görev süresi 12 yıl olacak ve bir kez seçilebilecekler. Seçilmeyen üyeler ise HSYK tarafından ilk derece mahkemelerine atanacak.

Daire sayıları düşürülecek
Yargıtay’da 46 olan daire sayısı 12’si ceza 12’si hukuk olmak üzere 24’e düşürülecek. Danıştay’ın daire sayısı ise 17’den 10’a indirilecek. Danıştay ve Yargıtay’daki başkan, başsavcı, başkanvekili ve daire başkanlarının görevleri ise devam edecek. Yargıtay başkanı seçilebilmek için gerekli olan 10 yıllık kıdem 6 yıla, Danıştay başkanı seçilebilmek için gerekli olan dört yıl Danıştay üyeliği yapma şartı ise 6 yıl olarak düzenlenecek.

Hâkimlere sözlü sınav
Hâkim ve savcı adaylarına meslek öncesi eğitim sonunda yapılan yazılı sınava ek olarak sözlü sınav da yapılacak. Sözlü sınav hâkim ve savcı atamalarında ‘torpil’ iddialarını gündeme getirecek. Ayrıca tasarı ile 2011’de kaldırılan Yargıtay tarafından incelenen dosyalarda ilgili hâkim ve savcılar hakkında not verilmesine ilişkin uygulama yeniden getirilecek.

YSK’ya ayar
Tasarıdan sürpriz bir şekilde Yüksek Seçim Kurulu da etkilenecek. Tasarıya göre Danıştay ve Yargıtay’a yeniden seçilmeyen üyelerin ‘atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevler de kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle’ sona erecek. Bu kapsamda halen YSK üyesi olarak görev yapan üyeler yeniden seçilmemesi halinde YSK üyeliği de sona erecek. Boşalan YSK üyelikleri için ‘yeni Danıştay’ ve ‘yeni Yargıtay’ tekrar seçim yapacak.

Kayyımlar korumaya alınıyor

Hükümetin ‘yüksek yargı’ tasarısının bir başka sürprizi ise ‘kayyım’ düzenlemesi oldu. Kayyımlar devlet koruması altına alınacak. Buna göre Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘şirket yönetimi için kayyım tayini’ başlıklı maddesinde değişikliğe gidilecek. Yapılacak değişiklikle, şirketlerin ‘ortaklık payları veya menkul kıymetler idare yetkileri’ de kayyıma devredilebilecek. Ayrıca kayyım atanabilecek suçlar listesi genişletilecek. Bu kapsamda ‘güveni kötüye kullanma’, ‘nitelikli dolandırıcılık’, ‘Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar’ ve ‘sermaye piyasası kanununa göre tanımlanan suçlar’ için de kayyım atanabilecek. Kayyımlara doğrudan tazminat davası açılamayacak. Bunun yerine dava devlete açılacak. Ancak kayyımlar devlet memuru olmadıkları için tazminatın devlete açılmasına ilk kez rastlanacak.

Hâkimlik teminatı yok sayılıyor
Anayasa Hukukçusu Prof. Ergun Özbudun: “Bir kanunla çok sayıda hakiminin görevlerine son veriliyor. Yargı bağımsızlığı hakimlik teminatı hiçe sayılıyor. AYM’nin iptal edeceği bir düzenleme. Ancak AYM kararları geriye doğru işlemediği için Yargıtay ve Danıştay’ın yapısındaki değişiklik olduğu gibi kalacak. Ancak AYM değişikliği iptal ederken kanunun ‘yokluğu’ hükmünü verirse yargıtay danıştay eski yapısına dönebilir.”

İptal edileceğini bile bile çıkarılıyor
Emekli Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu: “Anayasa ile teminat altına alınan yargı bağımsızlığı ilkesi çiğneniyor. Bu düzenleme Anayasa mahkemesi tarafından iptal edilecektir. Ancak kanun geriye yürümediği için yüksek yargı değiştirdikleri halde devam edecek. Aslında istedikleri de bu. Yasanın iptal edileceğini biliyorlar.”

Hakimlere gözdağı veriliyor
Emekli Yargıtay Savcısı Beyazıt Boran: “Anayasanın bir çok maddesine aykırı olduğu bilinen bir kanun bile bile çıkarılıyor. Türkiye Cumhuriyeti kuruldu kurulalı Yargıtay ve Danıştay üyeleri emekli olana kadar görevlerine devam ederdi. Yasayla görevlerine son vermek, tabi hakim ilkesine, hukuk devleti ilkesine, hakimlik teminatına aykırıdır. Hakimler bir nevi gözdağı verilmektedir.”

YENİ HAYAT